Εκβρασμός Δελφινιού - Μυτιλήνη 14-5-2010

Το περασμένο Σάββατο (14-5-2010), ένα κοινό δελφίνι (Delphinus delphis) ξεβράστηκε νεκρό στην περιοχή του αεροδρομίου Μυτιλήνης. Το δελφίνι είχε μήκος 1.77 μέτρα, στη ράχη του έφερε σημάδια από δίχτυα και ήταν σε κατάσταση σήψης. Συλλέξαμε δείγματα από το δέρμα και τα δόντια του δελφινιού, τα οποία στάλθηκαν στο Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών ΠΕΛΑΓΟΣ για περαιτέρω αναλύσεις.
Σύμφωνα με υπάρχουσες μελέτες το στενό της Μυτιλήνης παρουσιάζει μεγάλη συχνότητα σε εκβρασμούς δελφινιών. Κατά το χρονικό διάστημα Μάιος 2010- Μάιος 2011, το Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας έχει ενημερωθεί συνολικά για 4 εκβρασμούς δελφινιών στη συγκεκριμένη περιοχή, ενώ το 2008, ακόμα ένα κοινό δελφίνι είχε εκβραστεί στην ίδια περιοχή, ακριβώς κάτω από το πανεπιστήμιο.

Το κοινό δελφίνι της Μεσογείου
Τα κοινά δελφίνια ονομάζονται “κοινά” γιατί κάποτε ήταν το πιο συνηθισμένο είδος στη Μεσόγειο. Σήμερα, κάθε άλλο παρά κοινά είναι, καθώς τα τελευταία 40-50 χρόνια οι πληθυσμοί τους στη Μεσόγειο έχουν υποστεί μείωση μεγαλύτερη του 50%. Βασικοί λόγοι της συρρίκνωσης των πληθυσμών τους είναι η εξάντληση της τροφής τους λόγω της υπεραλίευσης, η παγίδευσή τους σε αλιευτικά εργαλεία και η υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων τους.
Σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης 2000-2010 της IUCN (Interntaional Union for the Conservation of Nature) για τα κητώδη παγκοσμίως, ο αριθμός των κοινών δελφινιών έχει μειωθεί δραματικά στην κεντρική και ανατολική Μεσόγειο και υπάρχει επείγουσα ανάγκη για δράσεις προστασίας, ώστε να αποφευχθεί η εξαφάνιση του είδους σε αυτή την περιοχή εξάπλωσής του. Το 2003 το Delphinus delphis της Μεσογείου, κατατάχθηκε ως είδος που κινδυνεύει να εξαφανιστεί (Endangered) στην Κόκκινη Βίβλο των Απειλούμενων Ειδών (IUCN).

Γενικά Στοιχεία & Χαρακτηριστικά Προσδιορισμού
Το κοινό δελφίνι (Delphinus delphis) έχει σώμα υδροδυναμικό που φτάνει κατά μέσο όρο σε μήκος τα 2 μέτρα. Κολυμπά με εξαιρετική ευκινησία και είναι γνωστό για τις μεγάλες ταχύτητες που μπορεί να αναπτύξει (5 έως και 35 κόμβους ή αλλιώς 9-65 χλμ/ώρα). Καταδύεται έως τα 300 μ. και μπορεί να παραμείνει υποβρυχίως για πάνω από 8 λεπτά.

Η ραχιαία περιοχή έχει χρώμα σκούρο γκρι ή μαύρο. Το ραχιαίο πτερύγιο έχει στη βάση του ή στο κέντρο του μια ανοιχτή γκρι ή μπεζ περιοχή που ποικίλει σε σχήμα, χρώμα και έκταση. Ακριβώς κάτω από το ραχιαίο πτερύγιο, η σκούρα ραχιαία περιοχή σχηματίζει πλευρικά ένα ευδιάκριτο και αμβλυγώνιο V, σαν αντικατοπτρισμό του ραχιαίου πτερυγίου, που είναι και το κύριο γνώρισμα για τον προσδιορισμό του είδους. Κάτω από τη σκούρα ραχιαία περιοχή το κοινό δελφίνι παρουσιάζει ένα σύνθετο χρωματικό πρότυπο που θυμίζει κλεψύδρα. Η μπροστινή περιοχή της “κλεψύδρας” έχει το χρώμα της άμμου (ώχρα, κίτρινο, μπεζ) ενώ το πίσω μέρος είναι γκρίζο ανοιχτό. Ένα άλλο χαρακτηριστικό του είδους είναι ότι το μάτι περιβάλλεται από μία μαύρη κηλίδα, από την οποία ξεκινά μία λεπτή μαύρη γραμμή που κατευθύνεται προς τα εμπρός. Έχει μακρόστενο ρύγχος που φέρει 40-65 δόντια στο κάθε μισό της κάτω και επάνω σιαγόνας.
Οι φυσικοί εχθροί του κοινού δελφινιού είναι οι μεγάλοι καρχαρίες και οι όρκες, οι οποίοι αποτελούν απειλή για τα μικρά και αδύναμα άτομα κυρίως. Σε περιοχές σαν την Ελλάδα όπου οι μεγάλοι αυτοί θηρευτές σπανίζουν ή δεν υπάρχουν, κύριος φυσικός εχθρός των δελφινιών είναι οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες.

Βιβλιογραφία
Φρατζής, Α. & Αλεξιάδου, Π. (2003). Τα κητώδη των ελληνικών θαλασσών. Μονογραφίες Θαλασσίων Επιστημών. Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών.

Bearzi, G., Reeves, R.R., Notarbartolo Di Sciara, G., Politi, E., Canadas, A., Fratzis, A. & B. Mussi (2003). Ecology, status and conservation of short-beaked common dolphins Delphinus delphis in the Mediterranean Sea. Mammal Review 33: 224-252

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους πληθυσμούς του κοινού δελφινιού και άλλων κητωδών στην Ελλάδα επισκεφτείτε:
Cetacean Alliance
PELAGOS Institute
ACCOBAMS Agreement on the Conservation of Cetaceans of the Black Sea, Mediterranean Sea and contiguous Atlantic Area

Επίσης ένα πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ (βίντεο) από την earthOCEAN σχετικά με τη συρρίκνωση του πληθυσμού των κοινών δελφινιών στη δυτική Ελλάδα και τα αίτια της.

Για περαιτέρω ενημέρωση και πληροφορίες, στείλτε mail στο triton@aegean.gr
Μαρία Σίνη, Συλβαίν Γιακουμή, Αλίκη Καλτσίδου